JEDNODNEVNI IZLET – ARANDELOVAC I TOPOLA – Za sve one koji još nisu otišli na letovanje, a željnji su vikend izleta prostora za opis raznih destinacija je malo, a lepih mesta u Srbiji puno. Pronađite neko mesto za sebe, odvojte malo vremena da pobegnete iz grada od gužve i žurbe. Zastanite na trenutak, udahnite duboko, oslušnite prirodu i uživajte sa onima koje volite! Neka vikendi izleti postanu vaši mali rituali…
JEDNODNEVNI IZLET – ARANDELOVAC I TOPOLA
Predstavljamo vam jednodnevni izlet – Aranđelovc i Topola
Upoznajte Šumadiju
Ime je prema nekim izvorima dobila po nepreglednim gustim šumama koje su sve do polovine 19. veka pokrivale veliki deo njene teritorije.
Šumadija se nalazi u centralnoj Srbiji, a preseca je reka Velika Morava i saobraćajni koridor 10 . Region obuhvata 5.000 kvadratnih kilometara, što je 5,6 procenata teritorije Srbije. U Šumadiji živi oko 500.000 stanovnika, od kojih je 60 procenata gradskog življa. U privredi šumadijskog okruga posluje oko tri hiljade preduzeća. A posmatrano po delatnostima, najveći broj je iz oblasti trgovine i industrije. U strukturi društvenog proizvoda značajno mesto zauzimaju industrija, poljoprivreda i trgovina.
Šumadija je jedan od najšarmantnijih krajeva Srbije. Naročito je zanimljiv Aranđelovac sa širom okolinom. Nedaleko od Aranđelovca nalaze se Topola i Oplenac sa mauzolejom i vinarijom srpskih kraljeva iz dinastije Karađorđević.
Aranđelovac
Boravak u prirodi, na čistom vazduhu, zdrava hrana, glavni su motiv da se napravi predah od gradske vreve i užurbanog života. Aranđelovac, koji je na sat vožnje od Beograda, idealno je mesto za kratak odmor. U poslednje tri godine, od renoviranja hotela Izvor, kategorisanog sa pet zvezdica i izgradnje akva parka, Aranđelovac posećuje sve veći broj domaćih i stranih turista.
Prirodne lepote ovog mesta su planine Bukulja i Venčac. Oaze stoletnih bukovih šuma, pitomih brežuljaka i livada. Sa 696. metara nadmorske visine Bukulja je idealna za visinske pripreme sportskih ekipa. Dok ljubitelji pešačenja do vidikovca stižu dobro označenim pešačkim stazama. Venčac, takođe bogat šumom, mnogo je poznatiji po ogromnim rezervama mermerne rude. Tu je još početkom prošlog veka počeo da radi majdan odakle su otpremani blokovi u sve krajeve sveta. Venčački mermer je ugrađen u Belu kuću u Vašingtonu i spomenik Slobode u Njujorku. Od njega je sazidan i mauzolej na Oplencu, zadužbina kralja Petra I Karađorđevića u kojoj su sahranjeni članovi kraljevske porodice.
Bukovička banja
Aranđelovac je jedinstven i zbog Bukovičke banje, parka koji se nalazi u centru grada u kome je izvorište lekovite mineralne vode Knjaz Miloš, nazvane po knezu Milošu Obrenoviću, na čiji zahtev je dopremana u bocama na dvor- priča turistički radnik Dragica Veličković.
Park se prostire na oko 22 hektara, a poznat je po izvorima i skulpturama od venčačkog belog kamena. To je na Balkanu jedinstvena izložba na otvorenom. U obilazak se uvek kreće od Starog zdanja, zadužbine Mihaila Obrenovića iz 1865. godine, koja je u fazi rekonstrukcije.
To je reprezentativni primer arhitekture srpskog romantizma, sagrađen u vreme kada je Bukovička banja bila jedno od najbolje uređenih balneoturističkih naselja. Tu je i specijalna bolnica za rehabilitaciju u kojoj se leče razna gastro oboljenja. Dok se u rekreacionom delu, kao i u hotelu Izvor, pružaju velnes i spa usluge.
U letnjem periodu, u banjskom parku se organizuje smotra Mermer i zvuci, kao i simpozijumi Beli venčac i Svet keramike. Najlepši radovi od keramike mogu se razgledati u Narodnom muzeju. Tu se čuvaju brojni eksponati iz oblasti paleontologije, arheologije i etnologije, istorije grada i okoline od kamenog doba do naših dana.
U Muzeju centralno mesto zauzima skelet medveda, sastavljen od fosilizovanih kostiju koje su pronađene u pećini Risovača, koja je na ulazu u grad i otvorena je preko cele godine za posete. Kamene i koštane alatke potvrđuju da je pećina u srednjem razdoblju starijeg kamenog doba bila stanište neandertalskih lovaca.
Orašac
O prošlosti i važnim datumima iz srpske istorije, važna svedočanstva se mogu videti u selu Orašac, nadomak Aranđelovca. To je mesto gde je na Sretenje 15.februara 1804. godine postignut dogovor o podizanju Prvog srpskog ustanka, a Karađorđe proglašen vrhovnim voždom. U znak sećanja na ovaj događaj, podignuti su crkva, škola, muzej, skulptura Karađorđa i spomen-česma u Marićevića jaruzi, a datum se slavi i kao Dan državnosti Srbije.
Pećina Risovača
U zatalasanoj Šumadiji, na ulazu u Aranđelovac, nalazi se pećina Risovača, među naučnicima poznata kao podzemni muzej paleolita. U njoj su pronađeni fosilni ostaci velikog broja životinja, koje su za vreme poslednjeg ledenog doba živele u stepama današnjeg brda Risovača.
U Srbiji ima veliki broj pećina od kojih je samo neznatan broj istražen. Svaka je po nečemu posebna, a Risovača je zbog nekih karakteristika proglašena za spomenik prirode prve kategorije i kulturno dobro od izuzetnog značaja.
Otkrivena je slučajno, 1953. godine, rušenjem 20. metara ulaznog dela, jer se nije znalo da u risovačkom brdo postoji pećina. Tada je i zaštićena kao arheološko nalazište, a tri decenije kasnije, pećina dobija na značaju kao spomenik prirode.
Sadržaj pećine
U samoj pećini se nalaze rekonstrukcije pračoveka, praistorijskog lovca tipa neandertalca, urađene u prirodnoj veličini. Nekadašnji čovek koji je tu živeo bio je naš davni predak, a naučnici kažu da su tu živeli i homo sapiensi koji su mogli uporedo da žive sa čovekom tipa nenandertalac.
Dužina pećine je 135 metara, a s bočnim kanalima gotovo 190 metara. Pećina je najbolje pretražena od svih pećina u Srbiji i najbolje je istražena kao arheološko-paleontološko-speleološka stanica. Smatra se da je jedna od pet pećina na Balkanu gde je živeo pračovek nenadertalac kao lovac. Ovde su pronađena samo artefakta listoliki nož, šiljak, koštani bodež i glačalo, što je potvrda njegovog prisustva u ovim krajevima današnje Srbije.
U pećini se nalaze rekonstrukcije figura životinja koje su tu živele, a to je 20 vrsta koje su živele pre perioda ledenog doba. Treba spomenuti mamute, bizone, nosoroge, džinovske jelene, stepske lavove, šakale, hijene, risove, lisice, a starost fosila je utvrđena na 36 hiljada godina, plus minus šest hiljada. Na osnovu toga se pretpostavlja da je to i vreme boravka poslednjeg čoveka neandertalca na našim prostorima.
Bogatstvo pećine Risovača
U pećini Risovači pronađen je poludragi kamen mermerni oniks, a nastao je radom mineralnih voda koje su proticale ovom pećinom. Te su vode, danas poznate pod nazivom Knjaz Miloš. Pre 110 hiljada godina kada su stvarale pećinu bile su hladne, kasnije su usledile tople vode koje su se taložile i bile u fizičko-hemijskim procesima iz koga je nastao mermerni oniks. U pećini ima i aragonita, kamena koji se retko nalazi u prirodi. Njegova karakteristika je da grupiše kristale u suprotnosti od sile gravitacije.
Pećina je poslednji put uređena 2009. godine, kada je dobila dekorativno osvetljenje. Zanimljivo je da je zbog edukacije najmlađih gostiju u samoj pećini postavljen aparat za kalcifikaciju. Taj aparat pokazuje kako se stvaraju pećinski ukrasi, stalaktiti i stalagmiti, jer ova pećina ne obiluje tim ukrasima. Oni se u nalaze samo mestimično. U poslednjoj zoni pećine nalaze se dve niše, Koralna ili Snežna soba i nju karakteriše izgled ukrasa u vidu snežnog korala. Druga niša je nazvana po Vesni Bogdanović, studentu arheologije koja je radila na istraživanju pećine. U niši je pećinski nakit u nekoliko boja, koja potiče od različitih vrsta minerala.
Nakon posete pećini Risovača, produžite putem prema Topoli.
Razgledanje Topole i Oplenca – slikovitih predela s beskrajno lepim dolinama u srcu Srbije
Istorija Topole i Oplenca
Topola je gradić u centru Šumadije koji je stekao slavu u doba Prvog srpskog ustanka. Stara Topola nalazila se u predelu reke Kamenice, gde su sada zaseoci, a današnji grad je zapravo počeo kada se Đorđe Petrović naselio na zapadnom podnožju brda Oplenac.
Đorđe Petrović, poznatiji kao Karađorđe (nadimak potiče od turske reči „kara“ = crni, dakle Crni Đorđe, jer je nanosio velike probleme Turcima), bio je vođa Prvog srpskog ustanka, Srpski vožd i rodonačelnik kasnije krajevske loze Karađorđevića.
Kada je Karađorđe postao vožd, načinio je od Topole svoje sedište. A u periodu između 1811. i 1813. godine sagradio je utvrđen grad sa trospratnim kulama, dva konaka i crkvom sv. Bogorodice. Po propasti Karađorđeve Srbije, Turci su 1813. srušili i zapalili njegov grad. Koji je obnovljen tek 1843. godine zaslugomkneza Aleksandra Karađorđevića, Karađorđevog sina.
Grad ponovo biva teško oštećen tokom Topolske bune 1877. godine protiv Obrenovića, i tek po dolasku kralja Petra prvog na presto, počinje gradnja ogromne crkve Sv. Đorđa, vile i zadužbinskog doma. Radovi su završeni tek za vladavine Aleksandra drugog.
Ovo naselje nekada je bilo poznato pod imenom Kamenica. Ime Topola duguje sledećoj okolnosti: Na raskršću puteva, gde su se račvali pravci ka Beogradu, Kragujevcu, Rudniku i Šapcu, postojalo je, nekad, ogromno drvo topole, koje je bilo najpoznatije odmorište svih karavana i putnika koji su tuda prolazili. Tako je čitava varoš dobila ime Topola.
Šta videti u Topoli?
Uz crkvu Svete Bogorodice, Karađorđev konak i školu, koji su danas još sačuvani od nekad većeg Karađorđevog grada, na brdu Oplenac, odmah uz grad, dominira zadužbina porodice Karađorđević, monumentalna crkva Sv. Đorđa, sa pet kupola, izgrađena od belog mermera.
Oplenačka crkva ima osnovu u obliku krsta, a unutrašnji zidovi prekriveni su freskama i mozaicima. Posebnu vrednost imaju medaljoni u mozaiku na kojima su predstavljeni likovi srpskih svetitelja. Ukupna površina od 3.500 kvadratnih metara sadrži 725 slikanih kompoziija sa 1.500 figura. Mozaik predstavlja vernu reprodukciju najznačajnijih fresaka srpskog srednjevekovnog slikarstva.
U crkvi se nalaze sarkofazi kralja Petra I i Karađorđa Petrovića, a pod crkvom je izgrađena i kripta, u kojoj je sahranjeno 17 članova ove slavne srpske kraljevske porodice.
Pored crkve nalazi se Petrova kuća, rezidencija kralja Petra za vreme boravka na Oplencu. Ova kuća zidana je 1910. godine, a u većim od šest prostorija danas su smešteni likovna galerija i kraljevski muzej poklona i relikvija.
Zadužbinskom kompleksu pripadaju i vile kralja Aleksandra i kraljice Marije i čuveni kraljevski vinogradi sa vinskim podrumom.
Zanimljiv objekat predstavlja i zgrada stare kasarne. Jednospratna građevina pokrivena ćeramidom, sa gornjim tremom nalik na orijentalni doksat, sa kog se pruža odličan pogled na Topolu i Oplenac. U prizemlju je nekada bila konjušnica, a iznad nje prostrana sala za oficire.
U živopisnom klancu Nikoljskog potoka, na istočnim padinama planine Rudnik, u selu Satornji 15 km udaljenom od Topole, nalazi se manastir Nikolje, sagrađen u prvoj polovini XV veka.
Vinarija Aleksandrović
Kada ste već u obilasku Topole, preporučamo takođe da odete u selo Vinča, podno Oplenca u posetuvinskom podrumu Aleksandrović na degustaciju vina i obilazak vinograda – Porodica Aleksandrović se više od sto godina bavi vinogradarstvom i vinarstvom. Pradeda Miloš Aleksandrović je bio jedan od osnivača Vinčanske vinogradarske zadruge 1903.godine. Porodica je do početka II svetskog rata imala 30.000 čokota i od početka je blisko sarađivala sa vinogradarima i vinarima kraljevih podruma. Kada je 1992. godine čuveni dvorski podrumar Živan Tadić, koji je posle II svetskog rata emigrirao u Kanadu, saznao da porodica Aleksandrović obnavlja vinarsku tradiciju oplenačkog kraja, poslao je u Vinču originalnu recepturu – sortni sastav Trijumfa, najboljeg vina kraljevih podruma koje se pre drugog svetskog rata pilo na skoro svim evropskim dvorovima. Danas je porodica Aleksandrović sa svojim vinima vodeća srpska privatna vinarija.
U povratku ako idete u smeru Beograda preporučamo i da stanete u restoranu Jezero.
Restoran Jezero
Restoran Jezero, posluje još od davne ’78 godine i nalazi se na putu za Beograd. Raznovrsnost menija i invetivnost kuvara doneli su restoranu veliku popularnost. Takođe i interpretacija gastronomskih standarda razlikuje ovaj restoran od većine drugih restorana.
Namirnice od kojih se spremaju jela su najboljeg mogućeg kvaliteta tako da meso, povrće, roštilj, riba, pečenje, voće…podležu strogoj selekciji.
Naravno, svega ovog ne bi bilo da Restoran Jezero nema verne goste koji su ovaj restoran vodili i usmeravali u pravcu najboljih restorana.
Tradicionalno je svratište brojnih putnika namernika, koji u prijatnom ambijentu, uz vrhunsko šumadijsko pečenje i specijalitete sa roštilja, provode prijatne sate odmora.